Πάσχα: Ήθη και έθιμα απ’ όλη την Ελλάδα

Έθιμα και παραδόσεις ζωντανεύουν κάθε χρόνο στην Ελλάδα κατά την διάρκεια της μεγαλύτερης γιορτής της χριστιανοσύνης.

Σε κάθε γωνιά της χωράς το Πάσχα γιορτάζεται με το δικό του ξεχωριστό τρόπο και η λαογραφική και ιστορική ιδιαιτερότητα της κάθε περιοχής προσδίδει ένα ξεχωριστό τόνο στον εορτασμό: Στην Σάμοπραγματοποιείται το έθιμο των τουφεκιών, στην Αρκαδία το πέταγμα των αερόστατων, στην Κέρκυρα η ρίψη κανατιών και στην Καλαμάτα ο «σαϊτοπόλεμος», στον Τυρό Αρκαδίας το κάψιμο του Ιούδα μέσα στη θάλασσα, στην Χιο λαμβάνει χώρα ο ρουκετοπόλεμος κ.α.

H aftodioikisi.gr συγκέντρωσε κάποια από τα έθιμα που πραγματοποιούνται σε περιοχές της χώρας και σας τα παρουσιάζει:

Σάμος: Το έθιμο των τουφεκιών
Στο Μαραθόκαμπο της Σάμου, την Κυριακή του Πάσχα, εδώ και περίπου 100 χρόνια διατηρείται το έθιμο των τουφεκιών, ένα έθιμο με καταβολές στην Επανάσταση του 1821. Στις ημέρες μας, οι κάτοικοι προσπαθούν κάθε χρονιά να προσφέρουν και εντυπωσιακότερο θέαμα, προσελκύοντας επισκέπτες από όλη την Ελλάδα και τον κόσμο.Για το έθιμο αυτό ο κόσμος προετοιμάζεται μήνες πριν. Συγκεντρώνουν τα υλικά τους και σιγά σιγά κατασκευάζουν απίστευτο αριθμό εκτοξευτήρων-τουφεκιών.

Κάθε ενορία έχει στην συλλογή της 1.600-2.000 εκτοξευτήρες. Τα τοποθετούν στο χώμα με προσανατολισμό τα απέναντι βουνά -για λόγους ασφαλείας- και έτσι η κάθε ενορία παρουσιάζει το δικό της θέαμα. Την Κυριακή του Πάσχα, μετά τη μεσημεριανή περιφορά των Αναστάσεων, όλες οι ενορίες συναντιούνται σε προκαθορισμένο σημείο και η κάθε μια στην σειρά της ξεκινά τις… τουφεκιές.

Στόχος είναι να παρουσιάσουν το πλέον πολύβουο και καπνογόνο θέαμα διότι με αυτόν τον τρόπο ανακηρύσσεται και ο νικητής.Όταν τελειώσει η διαδικασία όλοι μαζί γιορτάζουν με αυγά, κουλούρια και παραδοσιακό σαμιώτικο κρασί.

Αρκαδία: Το πέταγμα των αερόστατων
Στο Λεωνίδιο της Αρκαδίας, αναβιώνει ένα μονάδικο έθιμο που συναντάται σε καμιά άλλη περιοχή της Ελλάδας (δείτε το σχετικό βίντεο της aftodioikisi.gr για να δείτε πώς κατασκευάζεται).

Με το που ακουστεί το πρώτο «Χριστός Ανέστη» το Σάββατο της Ανάστασης, οι κάτοικοι του Λεωνιδίου ανάβουν και απελευθερώνουν εκατοντάδες αερόστατα από όλες τις ενορίες των τοπικών εκκλησιών, ενώ το θέαμα συμπληρώνουν φυσικά και τα παραδοσιακά πλέον πυροτεχνήματα. Τα αερόστατα γεμίζουν τον ουρανό και ταξιδεύουν νωχελικά με τον άνεμο υπό τη λάμψη των πυροτεχνημάτων και τα χειροκροτήματα του κόσμου που τα παρακολουθεί μέχρι να χαθούν από το οπτικό τους πεδίο.

Το έθιμο του αερόστατου κρατάει πολλά χρόνια και σχεδόν κάθε σπιτικό ετοιμάζει το δικό του με παραδοσιακό τρόπο, από καλάμι χαρτί και κόλλα πολλές ημέρες πριν, ενώ κάθε αερόστατο φτάνει μέχρι και τα δύο μέτρα σε ύψος.

Την Κυριακή του Πάσχα ο Δήμος Λεωνιδίου φροντίζει για το ψήσιμο των αρνιών που γίνεται στον κήπο του δημαρχείου προσφέροντας μεζέδες, αυγά και καλό κρασί σε όλους εκείνους που θα περάσουν από εκεί, με τα απαραίτητα, φυσικά, λαϊκά όργανα από ντόπιους οργανοπαίχτες και τον παραδοσιακό τσακώνικος χορός.

Το απόγευμα της Κυριακής, στην «Αγάπη», διαβάζεται το ευαγγέλιο στην τσακώνικη διάλεκτο, πράγμα που αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά και μεταβιβάζεται από τους μεγαλύτερους στους μικρότερους.

Κέρκυρα: Ρίψη κανατιών και περιφορά Επιταφίου το Μεγάλο Σάββατο
Η Κέρκυρα φημίζεται για τη λαμπρότητα και τα ιδιαίτερα έθιμα που γιορτάζει το Πάσχα. Η περιφορά των Επιταφίων με τις μπάντες να τους συνοδεύουν, με πιο γραφικό εκείνον του Αγίου Γεωργίου, της εκκλησίας μέσα στο Παλιό Φρούριο, είναι μια κατανυκτική εμπειρία.

Η επίσημη περιφορά με όλες τις φιλαρμονικές μαζί γίνεται από τη Μητρόπολη. Η περιφορά του επιταφίου του αγίου Σπυρίδωνα μαζί με το σκήνωμα του αγίου γίνεται το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου. Το περίεργο αυτό έθιμο προέρχεται από τα χρόνια της ενετικής κατοχής, όταν είχε απαγορευθεί η έξοδος του επιταφίου τη Μεγάλη Παρασκευή. Από τα πιο χαρακτηριστικά έθιμα του Μεγάλου Σαββάτου είναι η ρίψη κανατιών γεμάτων νερό από τα μπαλκόνια και τα παράθυρα την ώρα που στην εκκλησία ακούγεται η φράση «ανάστα ο Θεός!» Οι μπάντες βγαίνουν στους δρόμους παιανίζοντας το εμβατήριο «Μη φοβάστε Γραικοί» και τις ακολουθούν οι μαζορέτες. Το βράδυ στην Ανάσταση η πόλη φωτίζεται από τα κεριά που ανάβουν σε κάθε παράθυρο σπιτιού.