Μαρτύρησε στο Ασπρόκαστρο στις 12 Ιουνίου 1492Τίτλος: Ούτε τα πλούτη των Εβραίων θέλω, ούτε Τούρκος γίνομαι!
Ο Άγιος Νεομάρτυς Ιωάννης o Τραπεζούντιος
Δους αίμα βραχύ, ω Ιωάννη μάκαρ, εξηγόρασας βασιλείαν του πόλου
Περνώντας από τις γειτονιές των Εβραίων βγήκαν έξω εκείνοι και τον χτυπούσαν και του πετούσαν ό, τι έβρισκαν…
Ο Άγιος Νεομάρτυς Ιωάννης καταγόταν από την Τραπεζούντα του Πόντου και ήταν έμπορος. Κάποτε φόρτωσε σ’ ένα καράβι πολλή πραμάτεια για να εμπορευθεί σ’ άλλες πόλεις του Εύξεινου Πόντου. Ο λατίνος καπετάνιος βλέποντας τον συνειδητό Χριστιανό, να προσεύχεται, δηλαδή, να νηστεύει, να κάνει ελεημοσύνες, άρχισε να τον ενοχλεί για θέματα πίστεως. Σ’ όλο το ταξίδι φιλονικούσαν. Ο Άγιος γνώριζε την Αγία Γραφή, ήταν καταρτισμένος σε θέματα της Εκκλησίας και αποστόμωνε τον καπετάνιο με αποτέλεσμα εκείνος να τον φθονήσει. Κάποια μέρα άραξαν στο Ασπρόκαστρο, πόλη του Εύξεινου Πόντου, αρχαία ελληνική αποικία με το όνομα Τύρα, νότια της Οδησσού, κοντά στις εκβολές του ποταμού Δνείστερου. Βρισκόταν στην κυριαρχία των Τούρκων από το 1484 μέχρι το 1812. Πήγε λοιπόν ο καπετάνιος στον πασά και του είπε πως στο καράβι μου είναι ένας χριστιανός από την Τραπεζούντα, που αποφάσισε να γίνει μουσουλμάνος και ορκίστηκε μάλιστα. Αν καταφέρεις να τον κερδίσεις θα είναι πολύ σημαντικό για σένα διότι είναι πολύ προικισμένος άνθρωπος και από τους πρώτους της Τραπεζούντας. Αμέσως τότε ο πασάς διέταξε να τον φέρουν μπροστά του. Άκουσα, του λέει, πως αποφάσισες να έλθεις στην πίστη μας, έλα λοιπόν στη λαμπρή και δοξασμένη θρησκεία μας και έχεις ν’ απολαύσεις τιμές, αξιώματα και πλούτη.
Ο Άγιος υπέμενε με γενναιότητα το μαρτύριο του Τούρκου
Ο Άγιος μόλις τ’ άκουσε σήκωσε τα χέρια του και τα μάτια του στον ουρανό και είπε με δυνατή φωνή : μη γένοιτο, Κύριέ μου, να σ’ αρνηθώ ποτέ, εγώ Χριστιανός γεννήθηκα και Χριστιανός θέλω ν αποθάνω. Ούτε τα πλούτη σας θέλω, ούτε Τούρκος γίνομαι αλλά πιστεύω στον Κύριό μου Ιησού Χριστό, τον αληθινό Θεό. Ο πασάς θύμωσε και άρχισε να βλαστημάει τον Χριστό και για να τον φοβίσει έφερε μπροστά του όλα τα βασανιστήρια όργανα. Τα βλέπεις, του λέει, αν δεν έλθεις στην θρησκεία μας θα σε βασανίσω και θα πεθάνεις με φρικτό θάνατο. Ο Άγιος ομολόγησε για δεύτερη φορά τον Χριστό, οπότε άρχισαν να τον δέρνουν αλύπητα με χοντρά ραβδιά με ρόζους, τόσο που οι σάρκες του πετιούνταν κομμάτια και ο τόπος κοκκίνιζε από το αίμα του. Ο Άγιος μάρτυρας υπέμενε με γενναιότητα το μαρτύριο και ευχαριστούσε τον Θεό γιατί αξιωνόταν να πάσχει για χάρη Του. Κατόπιν τον έκλεισαν στη φυλακή.
Ο υπομείνας εις τέλος σωθήσεται
Την άλλη μέρα οδηγήθηκε πάλι στον πασά. Το πρόσωπό του ήταν λαμπρό και χαρούμενο τόσο που ο πασάς απορούσε. Βλέπεις, του λέει, λίγο έλειψε να χάσεις τη ζωή σου, μη στεναχωριέσαι θεραπεύεσαι όμως, αν μ’ ακούσεις βέβαια. Εμένα, του απάντησε ο Άγιος, δεν μ’ ενδιαφέρει το φθαρτό μου σώμα, άλλο πράγμα μ’ ενδιαφέρει, πώς θα υπομείνω με τη δύναμη του Χριστού μου όλα τα βασανιστήρια μέχρι τέλους. Ο υπομείνας εις τέλος σωθήσεται, λέει ο Χριστός. Αν επινόησες τίποτε καινούργια βάσανα κάνε μου, γιατί εκείνα που μου έκανες δεν μου φάνηκαν τίποτα. Ο τύραννος θύμωσε και διέταξε να τον δείρουν πάλι. Τόσο τον έδειραν, ώστε έπεσαν οι σάρκες του και φάνηκαν τα εντόσθιά του. Ακόμα κι οι παριστάμενοι Τούρκοι αγανάκτησαν για τη μεγάλη σκληρότητα του πασά. Εκείνος όμως αντί να καμφθεί διέταξε να τον δέσουν στην ουρά ενός άγριου αλόγου και να τον σέρνουν σ’ όλο το κάστρο. Περνώντας από τις γειτονιές των Εβραίων βγήκαν έξω εκείνοι και τον χτυπούσαν και του πετούσαν ό, τι έβρισκαν. Τελικά ένας από τους Εβραίους αρπάζοντας ένα σπαθί του έκοψε την κεφαλή.
Τότε ένας στρατιώτης έλυσε το Άγιο λείψανο από το άλογο και το άφησε εκεί που τον θανάτωσαν. Κανένας χριστιανός δεν τολμούσε να πλησιάσει να τον πάρει για ταφή. Τη νύχτα στήλη φωτός απ’ τον ουρανό κατέβαινε στον μάρτυρα, γύρω φαίνονταν πολλές λαμπάδες αναμμένες και τρεις λευκοφόροι άνδρες έψαλλαν ύμνους.
Το πρώτο θαύμα
Κάποιος Εβραίος που κατοικούσε εκεί νομίζοντας πως πήγαν οι ιερείς των χριστιανών για να τον θάψουν άρπαξε το τόξο του και ετοιμάστηκε να τους τοξεύσει. Τότε το ένα του χέρι κόλλησε στο τόξο, το άλλος στο βέλος και έμεινε εκεί δεμένος μέχρι το πρωί. Όταν το έμαθε ο πασάς φοβήθηκε και έδωσε άδεια να ταφεί. Πήγαν οι Χριστιανοί και το ενταφίασαν με πολλή ευλάβεια. Μετά από λίγες μέρες ο καπετάνιος που τον συκοφάντησε μετάνιωσε και πήγε τη νύχτα με ανθρώπους του κρυφά να πάρει το Άγιο λείψανο. Οπότε ο Άγιος εμφανίστηκε στον εφημέριο του ναού και του λέει : σήκω γρήγορα και πήγαινε στην εκκλησία γιατί ήρθαν να με κλέψουν. Αμέσως ο ιερέας μαζί με άλλους χριστιανούς έτρεξαν και έδιωξαν τον καπετάνιο. Το δε Άγιο λείψανο το τοποθέτησαν μέσα στο Άγιο Βήμα του ναού, πλησίον της αγίας Τραπέζης και έμεινε εκεί εβδομήντα χρόνους κάνοντας διάφορα θαύματα. Αργότερα μεταφέρθηκε στην πόλη Σιοτζάβα της Ρουμανίας, στον ναό της Μητροπόλεως, όπου βρίσκεται μέχρι σήμερα και είναι μετά την Αγ. Παρασκευή την Επιβατηνή ο περισσότερο τιμώμενος Άγιος στη Ρουμανία.
Ακολουθία του Νεομάρτυρα Ιωάννη εξέδωσε στη Βενετία, το 1752 μ.Χ., ο Ιουστίνος ο Δεκαδύος, και άλλη, συντεθείσα υπό του Πατριάρχου Αλεξανδρείας Νικηφόρου του Κρητός, εξέδωσε στο Ιάσιο το 1819 μ.Χ. ο Τραπεζούντιος Θωμάς Μπουγιούκης.
Ο πολιούχος της Μολδαβίας
Στὶς 24 Ἰουνίου 1402, ὁ εὐλαβὴς βοϊεβόδας (Voievod) τῆς Μολδαβίας Ἰωάννης Ἀλέξανδρος ὁ Καλὸς ἢἈγαθὸς (Alexandru cel Bun, 1400-1432), προτραπεὶς καὶ παρακινηθεὶς ἀπὸ τὸν ἀρχιεπίσκοπο Μολδοβλαχίας Ἰωσὴφ Μουσὰτ (Iosif Musat), μετακόμισε ἀπὸ τὴν Λευκόπολη (Τσετατέα-Ἄλμπα), μὲ συνοδεία ἀρχόντων, στρατιωτῶν καὶ πλήθους λαοῦ, τὸ ἅγιο λείψανο μὲ πανηγυρικὸ τρόπο στὴν πρωτεύουσα τοῦ κράτους του, τὴ Σουτσεάβα, καὶ τὸ ἐναπέθεσε στὸν μητροπολιτικὸ ναὸ τῆς πόλης, ποὺ εἶναι σήμερα τὸ καθολικό της Μονῆς τοῦ Ἁγίου Γεωργίου. Ἡ ἐναπόθεση ἔγινε πρῶτα στὴν ἐκκλησιὰΜιρεούτσι μέχρι τὸ 1518 καὶ κατόπιν μεταπότεθηκε στὸν νέο καθεδρικὸ ναὸ τοῦ Ἁγ. Γεωργίου.
Ἐπὶ τῆς ἡγεμονίας τοῦ Ἀλεξάνδρου Λαπουσυανοῦ ( 1564 – 1568 ) τὸ ἱερὸ λείψανο μεταφέρθηκε στὴ νέα πρωτεύουσα τῆς Μολδαβίας, τὸ Ἰάσιο, στὸν νέο καθεδρικὸ ναὸ τοῦ Ἁγ. Γεωργίου.
Στὸ μουσεῖο τῆς Μονῆς Πούτνα φυλάσσεται τὸ ξύλινο-σκαλιστὸ φέρετρο μὲ τὸ ὁποῖο ὁ Μητροπολίτης Μολδαβίας καὶ Σουτσεάβας Δοσίθεος (1624-1693) μετέφερε γιὰ περισσότερη ἀσφάλεια τὰ λείψανα τοῦ ἁγίου στὴν Πολωνία, κατὰ τὴ δύσκολη περίοδο 1686-1687, ποὺ λόγῳ τῆς τουρκικῆς κατοχῆς, ἔγινε μεγάλη ταραχὴ καὶ ἀκαταστασία στὴ χώρα.
Τότε λοιπὸν τὸ 1686, κατὰ τὴν ἐκστρατεία τοῦ Ἰωάννη Σομπιέσκι καὶ ἐξ αἰτίας τῆς ἐπίθεσης τῶν Τατάρων, τὸ ἅγιο λείψανο καὶ τὰ κειμήλια τῆς Μητρόπολης μεταφέρθηκαν ἀπὸ τὸν ἄνω λόγιο Μητροπολίτη Μολδαβίας καὶ Σουτσεάβας Δοσίθεο στὴν πόλη Ζόλκιεβ τῆς Πολωνίας σ’ ἕνα καθολικὸ μοναστήρι. Ἐκεῖ ἔμειναν μέχρι τὸ 1783. Ἐπειδὴ ἐν τῷ μεταξὺ ὁ ἅγιος Ἰωάννης ἔκανε πολλὰ θαύματα οἱ καθολικοὶ Πολωνοὶ δὲν ἤθελαν τὴν ἐπιστροφή του στὸ πριγκιπάτο τῆς Μολδαβίας.
Τὸ 1783 ὅμως περνώντας ὁ αὐτοκράτορας τῆς Αὐστρίας Ἰωσὴφ Β’ ἀπὸ τὴ Σουτσεάβα πείστηκε ἀπὸ τὸνΔοσίθεο, ἐπίσκοπο Ρανταούτσι νὰ ἐπιστραφεῖ τὸ λείψανο, ὄχι στὸ Ἰάσιο, ἀλλὰ στὴ Σουτσεάβα ἡ ὁποία ἦταν ὑπὸ αὐστριακὴ κατοχή. Γιὰ νὰ μὴν προβάλει ἀντίσταση ὁ λαὸς τοῦ Ζόλκιεβ, στάλθηκε ἡ αυτοκρατορικῆ φρουρὰ καὶ συνόδεψε τὸ λείψανο ἕως τὴ Σουτσεάβα στὸν Ἱ. Ναὸ τοῦ Ἁγ. Γεωργίου, ὅπου καὶ τοποθετήθηκε καὶ παραμένει μέχρι σήμερα. Ὁ ναὸς ἐνδιάμεσα ἔχει μετατραπεῖ σὲ μοναστήρι γνωστὸ ὡς Μονὴ τοῦ Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Νέου τῆς Σουτσεάβα.
Ἡ μνήμη τοῦ μάρτυρος τιμᾶται κατ’αρχὰς στὶς 2 Ἰουνίου, σὲ ἀνάμνηση τοῦ θαύματος τῆς διάσωσης τῆς πόλεως Σουτσεάβα, ἀπὸ τὴν πολιορκία τῶν Τατάρων, τὸ 1622. Τότε οἱ ἐφημέριοί του ναοῦ, ὅπου εὑρίσκονταν τὰ ἅγια λείψανα τοῦ μάρτυρος, θέλησαν νὰ τὰ μεταφέρουν γιὰ περισσότερη ἀσφάλεια στὰ ἐντός του κάστρου. Πλὴν ὅμως ἡ λειψανοθήκη τοῦ ἁγίου ἦταν ἀσήκωτη, ὁπότε κατάλαβαν οἱ ἱερεῖς ὅτι ὁ ἅγιος θὰ ἀνελάμβανε προσωπικὰ πλέον τὴν προστασία τους. Τότε κλῆρος καὶ λαὸς ἄρχισαν τὶς προσευχὲς στὸν ἅγιό τους καὶ ἐκεῖνος ἔκανε τὸ θαῦμα του. Μία καταρρακτώδης βροχὴ ἀπέτρεψε τοὺς εἰσβολεῖς νὰ μποῦν στὴν πόλη τῆς Σουτσεάβα.
Στὶς 12 Ἰουνίου γιὰ δεύτερη φορὰ τιμᾶται ἡ ἡμέρα τοῦ μαρτυρίου του, ἐνῷ τέλος τιμᾶται καὶ στὶς 24Ἰουνίου ἡ μετακομιδὴ τοῦ λειψάνου ἀπὸ τὸν Alexandru cel Bun, κατὰ τὸ ἔτος 1402, ἀπὸ τὴν Τσετατέα-Ἄλμπα στὴν πρωτεύουσά του, τὴν Σουτσεάβα. Βιογράφος τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Νέου εἶναι ὁ Βούλγαρος ἱερομόναχος Γρηγόριος Τσάμπλακ (δεύτερο μισὸ 14ου αἰώνα καὶ πρῶτες δεκαετίες 15ου αἰώνα) καὶ ἡγούμενος τῆς σερβικῆς Μονῆς Παντοκράτορος (Ντέτσιανη). Τὴν ἀκολουθία δὲ Νεομάρτυρα Ἰωάννου ἐξέδωσε στὴν Βενετία, ἤδη τὸ 1752, ὁ Ἰουστῖνος ὁ ἐπονομαζόμενος Δεκαδύος. Ἀκολουθίες ἐξέδωσαν ἐπίσης καὶ ὁ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας Νικηφόρος ὁ Κρὴς καὶ ὁ Τραπεζούντιος Θωμᾶς Μπουγιούκης, τὸ 1819, στὸ Ἰάσιο τῆς Ρουμανίας.
Τὸν πρωτότυπο βίο μετέφρασαν ἢ διασκεύασαν ἀπὸ τὴν βουλγαρικὴ στὴν νεοελληνικὴ ὁ Νικηφόρος ὁΚρὴς ὁ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας, ὁ Μελέτιος Συρίγος, ὁ Καλλίνικος Γ΄ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως καὶ ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης.
Ταῖς τοῦ Ἁγίου Νεομάρτυρος Ἰωάννου τοῦ Τραπεζουντίου Εὐχαῖς καὶ Πρεσβείαις, Σῶσον ἠμᾶς, Κύριε.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τους φίλους αναγνώστες:
ΟΧΙ GREEKLISH,
ΟΧΙ ΠΡΟΣΒΛΗΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ