Τα πρόσωπα των ηρωικών αγωνιστών του 1821 ταυτίζονται κάθε χρόνο με τις εκδηλώσεις της 25ης Μαρτίου για τον εορτασμό της Επανάστασης και την απελευθέρωση της Ελλάδας.
Κυρίαρχες μορφές όπως του Κολοκοτρώνη, του Καραϊσκάκη και του Μακρυγιάννη αποτελούν γνώριμες φυσιογνωμίες για όλους μας.
Μνημεία, προτομές και αγάλματα που σηματοδοτούν ηρωικές μάχες και πορτρέτα των πρωταγωνιστών φιλοξενούνται σε πολλά μουσεία.
Πώς όμως ήταν στην πραγματικότητα τα πρόσωπα της Παλιγγενεσίας; Τι μορφή είχαν άραγε οι αγωνιστές του ’21; Πόσο κοντά στην αληθινή όψη τους απεικονίζονται στους γνωστούς πίνακες;
Δεκαετίες πριν επινοηθεί και διαδοθεί η φωτογραφία και η απαθανάτιση των ανθρώπων, τον ρόλο του φωτογράφου ή οπερατέρ, με τη σύγχρονη ορολογία, εκπλήρωναν όσοι κατείχαν την τέχνη της ζωγραφικής και του σχεδίου.
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
Αυτός ήταν ο ρόλος που ανέλαβε ο Καρλ Κρατσάιζεν, ένας Βαυαρός αξιωματικός, χάρη στον οποίο γνωρίζουμε σήμερα την αυθεντική μορφή των μεγάλων αγωνιστών.
Ήταν ένας φιλέλληνας, ο οποίος πολέμησε στο πλευρό των Ελλήνων και βρέθηκε σε πολλά πεδία μαχών, στην Αίγινα, στον Πόρο, στη Σαλαμίνα, στο Ναύπλιο και στη μάχη του Φαλήρου.
Στην ανάπαυλα των εχθροπραξιών, ο αυτοδίδακτος ζωγράφος ζητούσε από τους ηγέτες των Ελλήνων την άδεια να αποτυπώσει τη μορφή τους.
Στο τέλος, αφού τους απαθανάτιζε με το μολύβι του, τους έβαζε να υπογράψουν οι ίδιοι το έργο και η υπογραφή αυτή αποτελούσε πιστοποιητικό αυθεντικότητας.
Ο Κρατσάιζεν είχε έρθει στην Ελλάδα την περίοδο 1826-27, βρέθηκε σε αρκετά στρατόπεδα και συγκέντρωσε μια μεγάλη σειρά από προσωπογραφίες πολλών σημαντικών αγωνιστών: Κολοκοτρώνης, Μακρυγιάννης, Νικηταράς, Τομπάζης, Κουντουριώτης, Μιαούλης, Κανάρης, Σισίνης, Μαυρομιχάλης, Μαυροκορδάτος, Ζαΐμης, Φαβιέρος κ.ά.
Γεώργιος Καραϊσκάκης
Ιδιαίτερα συγκινητική είναι η απεικόνιση του Γεωργίου Καραϊσκάκη, έργο που έμεινε ημιτελές. Ήταν λίγο πριν από τη μάχη του Αναλάτου, όταν ο Κρατσάιζεν φιλοτέχνησε το πορτρέτο του ήρωα λίγο πριν από τον θάνατό του, χωρίς να προλάβει να αποτυπώσει λεπτομερώς τα της ενδυμασίας του.
Μερικά χρόνια αργότερα στη Γερμανία πλέον, ο ίδιος σημειώνει ενδεικτικά στον πρόλογο ειδικής έκδοσης: «Κατά τη διάρκεια της παραμονής μου στην Ελλάδα μου δόθηκε η ευκαιρία να σχεδιάσω εκ του φυσικού τα πορτρέτα των περισσότερων εξαίρετων ανδρών της νεότερης ιστορίας της χώρας αυτής».
Κωνσταντίνος Κανάρης
Παράλληλα με τους αγωνιστές, ο Βαυαρός αξιωματικός – ζωγράφος δημιούργησε σειρά έργων ως ένα μοναδικό χρονικό καταγεγραμμένο με ημερομηνίες. Σκίτσα και υδατογραφίες με το Παλαμήδι, την Αίγινα, τη ζωή των ανθρώπων, πολεμικές συνθέσεις και πλοία του αγώνα.
Όταν επέστρεψε στη Γερμανία, ο Κρατσάιζεν δημιούργησε μια σειρά από 24 λιθογραφίες που κυκλοφόρησαν σε ένα λεύκωμα.
Οι λιθογραφίες του Κράτσαϊζεν κληροδοτήθηκαν μετά το θάνατό του στην κόρη του Μαρία, που με τη σειρά της τα άφησε στον άντρα της, τον ρωσικής καταγωγής καθηγητή Ιών Φετώφ. Αυτός σε προχωρημένη ηλικία αποφάσισε, μετά και από παλιότερη προτροπή τουΝικολάου Γύζη, την εποχή που ο Γύζης βρισκόταν στο Μόναχο όπως και ο Φετώφ, αντί να τα κληρονομήσει στους απογόνους του να τα διαθέσει στο ελληνικό δημόσιο. Έτσι τα έδωσε προς εκτίμηση σε έναν έλληνα ονόματι Αντύπα, ενώ κατέθεσε και σχετική επιστολή στο ελληνικό Προξενείο στο Γαλάτιο της Ρουμανίας.
Ο Αντύπας ήρθε σε διαπραγμάτευση με τον τότε διευθυντή της Εθνικής ΠινακοθήκηςΖαχαρία Παπαντωνίου, και έτσι τα λιθογραφήματα του Κράτσαϊζεν πουλήθηκαν στην Πινακοθήκη το 1926 αντί 200.00 δραχμών, μαζί με προσωπικά του αντικείμενα, μια φωτογραφία του και ένα σελάχι του Πλαπούτα. Οι λιθογραφίες του βρίσκονται σήμερα στην Αίθουσα Ελευθερίου Βενιζέλου του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου στην Αθήνα.
Ανδρέας Μαιούλης
Τις δεκαετίες μετά την απελευθέρωση της Ελλάδας πολλοί καλλιτέχνες εμπνεύστηκαν από τα έργα του Κρατσάιζεν. Ανάμεσά τους και ο Θεόδωρος Βρυζάκης, ο πρώτος της Σχολής του Μονάχου. Στον περίφημο πίνακά του «Το εν Πειραιεί ευρισκόμενον στρατόπεδον του Καραϊσκάκη, έτος 1827» ανάμεσα στους αγωνιστές με τις φουστανέλες διακρίνεται με βαυαρική στολή και ο Καρλ Κρατσάιζεν.
Πορτρέτα επαναστατών
Τα πορτρέτα του Κράτσαϊζεν που κυκλοφόρησαν σε λιθογραφίες είναι αυτά των:
- Θεόδωρου Κολοκοτρώνη
- Γιακουμάκη Τομπάζη
- Νικηταρά
- Γεώργιου Κουντουριώτη
- Α. Μαυροκορδάτου
- Μακρυγιάννη
- Κωνσταντίνου Νικόδημου
- Γ. Καραϊσκάκη
- Ιωάννη Μακρή
- Ανδρέα Ζαΐμη
- Κωνσταντίνου Κανάρη
- Γεώργιου Σισίνη
- Κίτσου Τζαβέλα
- Ιωάννη Μιλαΐτη
- Ανδρέα Μιαούλη
Επιπλέον δε λιθογραφήθηκαν τα πορτρέτα των Ιωάννη Μαυρομιχάλη, Δημήτριου Πλαπούτα, Κωνσταντίνου Αξιώτη, Ιωάννη Φιλήμονα, Ιωάννη Πέτα και Κωνσταντίνου Μπότσαρη. Οι πιο γνωστοί από τους Φιλέλληνες που απαθανατίστηκαν ήταν οι Κάρολος Φαβιέρος, Φρανκ Χέιστινγκς και Τόμας Γκόρντον.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Παρακαλούμε τους φίλους αναγνώστες:
ΟΧΙ GREEKLISH,
ΟΧΙ ΠΡΟΣΒΛΗΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ