ΗΜΕΡΕΣ ΚΑΙ ΕΡΓΑ ΤΩΝ ΤΣΑΜΗΔΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Αναφορά της Υποδιοικήσεως Χωροφυλακής Μαργαριτίου (5 Οκτωβρίου 1945)


Ελληνική Βασιλική Χωροφυλακή

Υποδιοίκησης Χωροφυλακής Μαργαριτίου

Αριθ. Πρωτ. 30/1/3

Εν Μαργαριτίω τη 5η Οκτωβρίου 1945

Προς Γενικήν Διοίκησιν Ηπείρου

Δ/νσιν Εσωτερικών-Τμήμα Αʼ

Ιωάννινα

Λαμβάνω την τιμήν, εις εκτέλεσιν της υπʼ αριθ. 10355 ε.ετ. υμετέρας διαταγής, να υποβάλλω προσηρτημένος.

1. Ονομαστικήν κατάστασιν των εκτελεσθέντων χριστιανών υπό μουσουλμάνων κατά το διάστημα της εχθρικής κατοχής.

2. Ονομαστικήν κατάστασιν αρπαγέντων υπό των μουσουλμάνων κατά το αυτό διάστημα.

3. Ονομαστικήν κατάστασιν εγκλημάτων τιμής, πράξεων λαβουσών χώραν υπό μουσουλμάνων κατά ελληνίδων κατά το αυτό ως άνω διάστημα.

4. Ονομαστικήν κατάστασιν των συλληφθέντων χριστιανών υπό των μουσουλμάνων και παραδοθέντων υπό αυτών εις τους Ιταλούς και Γερμανούς, παρʼ ων εξετελέσθησαν.

5. Ονομαστικήν κατάστασιν χριστιανών συλληφθέντων υπό των μουσουλμάνων και παραδοθέντων υπʼ αυτών εις τους Ιταλούς και Γερμανούς παρ΄ ων εφυλακίσθησαν ή εκρατήθησαν ως όμηροι.

6. Περιληπτικήν κατάστασιν προξενηθεισών ζημιών εις βάρος των χριστιανών υπό των μουσουλμάνων.

7. Ονομαστικήν κατάστασιν φονευθέντων μουσουλμάνων υπό χριστιανών κατά το διάστημα της κατοχής και ληφθείσας μαρτυρικάς καταθέσεις κατοίκων της περιφέρειας και να αναφέρω τα εξής.

Από 150 ετών και μέχρι της κηρύξεως του ελληνοϊταλικού πολέμου η κατάστασις από απόψεως αναλογικής συνθέσεως του πληθυσμού των χωρίων των υπαγομένων εις την περιφέρειαν της Υπ/σεως Χωρ/κης Μαργαριτίου είχεν περίπου ως εξής:

1) Κοινότης Μαζαρακίας μετά των συνοικισμών Κόντρα και Πάνινα,

2) Κουρτεσίου μετά του συνοικισμού Βερβίτσα,

3) Καταβόθρα μετά των συνοικισμών Γουρί και Μελικοκίας, πληθυσμός αμιγής μουσουλμανικός,

4) Καρτερίου μετά του συνοικισμού Συκοχωρίου, πληθυσμός του μεν Καρτεσίου χριστιανικός, του δε Συκοχωρίου μουσουλμανικός,

5) Μαργαριτίου κατά τα 9/10 μουσουλμάνοι και κατά 1/10 χριστιανοί ,

6)Ελευθερίου , Λειβαδαρίου, Σπαθαραίων μετά του συνοικισμού Μορφάτι. Ανθούσης , Αγιάς αμιγής χριστιανικός πληθυσμός,

7) Πάργας μετά του συνοικισμού Αγίας Κυριακής κατά 6/7 χριστιανοί και κατά το 1/7 μουσουλμάνοι, ουχί αλβανικής καταγωγής, κατοικούντες εν τη κωμοπόλει Πάργας,

8 ) Πέρδικας κατά τα 9/10 μουσουλμάνοι και κατά 1/10 χριστιανοί κυρίως από το έτος 1922 και εντέυθεν πρόσφυγες εκ Μικράς Ασίας και τινες οικογένειαι εκ της νήσου Ικαρίας εγκατασταθείσαι κυρίως χάριν γεωργικής εκμεταλλεύσεως.

Τέλος 18 χωριά της περιοχής Φαναρίου κατοικούντα αποκλειστικώς παρά χριστιανών, των υπολοίπων χωρίων της αυτής περιοχής υπαγομένων εις την περιφέρειαν Υ. Χ. Παραμυθίας.

Τα χωριά της περιφερείας Φααρίου ως και τα τοιαύτα Σπαθαράτι, Μορφάτι, Αγία Κυριακή, Πάργα και Πυργί (συνοικισμός κοιν. Ελευθερίου) από της εποχής του Αλή Πασά απετέλουν τσιφλίκια ανήκοντα εις διαφόρους μουσουλμάνους γεωκτήμονας οι εις αυτά δε εγκατεστημένοι χριστιανοί κολλήγοι, εκαλλιέργουν τους αγρούς καταβάλλοντες εις τους ιδιοκτήτας το 1/3 της όλης παραγωγής.

Πάντως οι χριστιανοί ουδεμίαν είχον πρωτοβουλίαν, τα πάντα δε εξηρτώντο από τη θέλησιν των γεωκτημόνων.

Μετά την κατά τα έτη 1912-1913 απελευθέρωσιν ναι μεν οι χριστιανοί της περιφέριας απέκτησαν την εθνικήν αυτών ανεξαρτησίαν και ελευθερίαν, η κατάστασις όμως δια τους εγκατεστημένους εις τα αγροκτήματα των γεωκτημόνων μουσουλμάνων κατʼ ουδέν μετεβλήθη, διότι εξηκολούθει υφιστάμενη η μεγαλοϊδιοκτησία μέχρι του 1922, ότε ελήφθη το μέτρον της αναγκαστικής απαλλοτριώσεως των κτημάτων τούτων υπέρ των εις αυτά εγκατεστημένων καλλιεργητών χριστιανών.

Η υπό του Ελληνικού στρατού απελευθέρωσις και του τμήματος τούτου της Ηπείρου, του μικτού από απόψεως συνθέσεως πληθυσμού, κατʼ ουδέν απολύτως μετέβαλεν την κατάστασιν δια τους μουσουλμάνους, οίτνες αποκτήσαντες την ελληνικήν υπηκοότητα δια της αθρόας πολιτογραφήσεως, εξηκολούθησαν κατέχοντες τας περιουσίας των και απολαμβάνοντες γενικώς των αυτών με τους χριστιανούς δικαιωμάτων, θεωρούμενοι και ούτοι αδιακρίτως έλληνες πολίται.

Προϊόντος του χρόνου απεδίδοντο επί πάσης φύσεως επιχειρήσεις υπό την προστασίαν της προοδευτικής ελληνικής νομοθεσίας δύναταί τις ειπείν αδιστάκτως ότι εβελτίωσαν σημαντικώς την οικονομικήν των θέσιν, πλείστοι Δε εκ τούτων άσημοι και χειρόνακτες επί τουρκοκρατίας, απέκτησαν περιουσίαν και απετέλεσαν σημαίνοντας οικονομικούς παράγωντες. Από απόψεως τέλος πολιτικών και θρησκευτικών προνομίων η στάσις της ελληνικής Διοικήσεως υπήρξεν, ως είναι γνωστών, άψογος.

Η επιτέλεσις των θρησκευτικών των καθηκόντων ήτο απολύτως ελευθέρα και άνευ ουδεμίας κρατικής επεμβάσεως.οι θρησκευτικοί αυτών λειτουργοί διωρίζοντο απʼ ευθίας παρά του αρμοδίου Μουφτή ανεξελέγκτως.

Η διαχείρισις βακουφικών κτημάτων απετέλει αναφαίρετον και ανεξέλεκτον δικαίωμα των θρησκευτικών αυτών αρχών, καίτοι δεν υφίσταντο νόμοι διέποντες την διοίκησιν και διαχείρησιν των βακουφίων ως ο Α.Ψ.Σ. τοιούτος, ούτινος η ισχύς επεξετάθη και εις την απελευθερωθείσαν Ήπειρον, περιέχοντες δικαίωμα εποπτείας και ελέγχου των ελληνικών Αρχών. Εν τούτοις δια λόγους σκοπιμότητος, ουδέποτε εφηρμόσθησαν οι νόμοι αυτοί.

Η αυτοδιοίκησις ησκείτο παρʼ αυτών των μουσουλμάνων, τα όργανα Δε αυτής εξελέγοντο δια καθολικής ψηφοφορίας.

Επόμενον Δε ήτο, όπου επληοψήφει το μουσουλμανικόν στοιχείον, εξελέγοντο εξ ολοκλήρου μουσουλμάνοι. Δια να κατανοηθεί δε πλήρως το μέγεθος των πολιτικών αυτών ελευθεριών, αρκεί να λεχθή ότι κατά την διάρκειαν ακόμη της Δικτατορίας 1936-1940 γενομένης ανασυνθέσεως εις την τοπικήν αυτοδιοίκησιν και τότε ακόμη διωρίσθησαν μουσουλμάνοι, εις τας μικτάς δε κοινότητας και πάλιν την πλειοψηφίαν διέθετον αυτοί οι μουσουλμάνοι εις τε την αυτοδιοίκησιν και λοιπούς οργανισμούς.

Η εκπαίδευσις ετέλει βεβαίως υπό την προστασίαν του Κράτους, ουχ ήττον δια τας μουσουλμανικάς Κοινότητας, διωρίσθησαν μισθοδοτούμενοι ως και οι λοιποί υπάλληλοι, διδάσκαλοι της μουσουλμανικής θρησκείας, οίτινες κατʼ αυτήν ακόμη την περίοδον της κατοχής, όπου οι μουσουλμάνοι ενέσπειρον τον όλεθρον και την καταστροφήν εις τα χριστιανικά χωρία, οι διδάσκαλοι ούτοι εμισθοδοτούντο παρά του Δημοσίου ταμείου.

Το άκρον άωτον της ανεκτικότητος του κράτους και της αψόγου πολιτικής αυτού, έναντι της μειονότητος ταύτης, απετέλεσαν ο διορισμός διδασκάλων της Αλβανικής γλώσσης [!!!!] εις πολλά χωρία, καίτοι οι αρμόδιοι εξ αδιασείστων στοιχειων, εγνώριζων ότι ησκείτο εις την περιφέριαν Τσαμουργιάς αντεθνικωτάτη προπαγάνδα εκ μέρους προυχόντων μουσουλμάνων, εξυπηρετούντων τα αλβανικά συμφέροντα εις βάρος της ακεραιότητος της Ελλάδος, ήτις μετά τόσης στοργής περιέβαλεν αυτούς.

Η αγροτική ασφάλεια είχεν αποκατασταθή πλήρως, τα κατώτερα δε όργανα αυτής δια τας μουσουλμανικάς κοινότητας διωρίζωντο εκ μουσουλμάνων.

Η δικαιωσύνη απενέμετο εξ ίσου και άνευ ουδεμίας απολύτως διακρίσεως, είναι δε γεγονός αναμφισβήτητον ότι εις πολλάς περιπτώσεις ποινικών υποθέσεων τα δικαστήρια επεδείκνυον υπέρμετρον επιείκειαν προκειμένου περί μουσουλμανικών, δια λόγους βεβαίως υπερτέρας και αυτονοήτου σκοπιμότητος.

Εις την άσκησιν των εκλογικών των δικαιωμάτων ήσαν απολύτως ελεύθεροι, αι δημόσιαι υπηρεσίαι ήσαν πάντοντε εις την διάθεσίν των, ασφαλώς δεν θα είχον και ενεργοτέραν ανάμιξιν εις την διοίκησιν, αφού εκέκτηντο την ελληνικήν υπηκοότητα, εάν δεν ήσαν κατά το σύνολον αγράμματοι.

Δια να καταδειχθή το μέγεθος της πολιτικής αυτών ελευθερίας περιορίζομαι μόνον εις το να αναφέρω ότι ο άλλοτε Πρόεδρος της Κοινότητος Μαργαριτίου Γιασίν Σαντίκ, όστις κατά την διάρκειαν της κατοχής απέβη ο τρομερότερος δικαστής των χριστιανών, είχεν εξελιχθή εις σημαίνοντα πολιτικόν παράγοντα, ρυθμίζοντα και αυτήν ακόμη την θέσιν των δημοσίων υπαλλήλων, οίτινες εις τούτον κατέφευγον οσάκις επεθύμουν να επιτύχουν άδειαν, μετάθεσιν κλπ. είναι δε αξιοσημείωτον το γεγονός ότι κατά το έτος 1936 συνεταξίδευσεν από Πρέβεζαν εις Ιωάννινα διʼ αυτοκινήτου μετά του Γενικού Διοικητού Ηπείρου, ανώτερος δε κρατικός λειτουργός κατελθών εξ Ιωαννίνων εις Πρέβεζαν ίνα υποδεχθή και συνοδεύση τον αφιχθέντα Γενικόν Διοικιτήν, δεν ηξιώθη της τιμής να λάβη θέσιν εντός του αυτοκινήτου τοποθετηθείς πλησίον του σωφέρ, διότι η θέσις αυτή, μοναδική άλλως τε, κατείχετο παρά του Γιασίν Σαντίκ, καθημένου παραπλεύρως του Γενικού Διοικητού.

Η Αγροτική τράπεζα εχορήγη δάνεια καλλιεργητικά μακροπρόθεσμα και 9μηνα, ου μόνον ανευ ουδεμίας διακρίσεως αλλά τουναντίον μεγαλύτερα ποσά εις τους μουσουλμάνους πράγμα όπερ προεκάλεσεν την αγανάκτησιν και τα εύλογα παράπονα των χριστιανών.

Αι φορολογικαί υπηρεσίαι επεδείκνυον πνεύμα επιείκειας έναντι των μουσουλμάνων προς ους παρείχον πάσαν δυνατήν φορολογικήν διευκόλυνσιν και κυρίως μετά την αναγκαστικήν απαλλοτρίωσιν των τσιφλικίων, οι ιδιοκτήται των οποίων προέβαλον πάντοτε το ζήτημα τούτο ως αιτιολογικόν αξιώσεων πάσης φύσεως.

Γενικώς η στάσις των Αρχών και της ελληνικής Διοικήσεως έναντι των μουσουλμάνων υπήρξεν τόσον φιλελευθέρα και αξιοπρεπής, ώστε να μη δύναται να συγκριθή προς την θέσιν των μειονοτήτων άλλων κρατών. Παρά πάντα όμως ταύτα οι μουσουλμάνοι της Τσαμουργιάς άπαντες αλβανικής καταγωγής, πλην των της Πάργας, καίτοι τοιούτων απελάμβανον προνομίων, εν τούτοις ουδέποτε ηθέλησαν να εκτιμήσωσι δεόντως την άψογον προς αυτούς στάσιν της ελληνικής Διοικήσεως, ειλικρινώς να αφομιωθώσι προς το ελληνικόν στοιχειόν, αποβάλλοντες ούτω από την ψυχήν το εμφολεύον εις αυτούς φυλετικόν μίσος κατά των χριστιανών. …*

*Το κείμενο ολόκληρο και με την υπόλοιπη λεπτομερέστατη αναφορά της υποδιοικήσεως χωροφυλακής του μαρτυρικού Μαργαριτίου όπως όλη την προπαγάνδα και άλλες σημαντικότατες λεπτομέρειες, θα το βρείτε στο βιβλίο του κου Μ. Τρίτου “ΤΣΑΜΗΔΕΣʼ εκδ. Ερωδιός.

.

.

Υ. Γ. Ζητώ συγνώμη για τυχόν λάθη κατά την μεταγραφή.

Πηγή: www.e-istoria.com