Δέκα ερωτήσεις και απαντήσεις για τη ρύθμιση δανείων

Με το πρόγραμμα διευκόλυνσης για ενήμερους οφειλέτες δημιουργείται ένας μηχανισμός αποπληρωμής δανειακών υποχρεώσεων που βασίζεται αποκλειστικά στην τρέχουσα οικονομική δυνατότητα του κάθε δανειολήπτη και όχι σε αυτήν  που βρισκόταν κατά τη σύναψη της δανειακής σύμβασης με το πιστωτικό ίδρυμα.

Η μηνιαία καταβολή για δάνεια από πιστωτικά ιδρύματα μόνο, με  εμπράγματη εξασφάλιση ....  

(εγγραφή προσημείωσης – υποθήκης) πάνω  στην κύρια κατοικία του δανειολήπτη, μειώνεται στο 30% του καθαρού οικογενειακού εισοδήματος.

Διευκολύνονται όσοι προσπαθούν να αποπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους, οι οποίοι ακόμη και κάτω από αυτές τις αντίξοες συνθήκες αποτελούν τη συντριπτική πλειοψηφία των δανειοληπτών (8 στους 10).

Το πρόγραμμα επικεντρώνεται στη μέση ελληνική οικογένεια που βιώνει μία σημαντική μείωση των εισοδημάτων της από την αρχή της οικονομικής κρίσης μέχρι και σήμερα.

Με το νομοσχέδιο θα ρυθμίζονται συμβάσεις ενυπόθηκων δανείων που συνήφθησαν μεταξύ φυσικών προσώπων και τραπεζών μέχρι και τις 30 Ιουνίου του 2010, ενώ όσοι πληρούν τις προϋποθέσεις υπαγωγής θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση στις τράπεζες για διάστημα έξι μηνών μετά την ψήφιση του νόμου και τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Υπολογίζεται ότι η δεύτερη ευκαιρία δίνεται σε περισσότερους από 100.000 δανειολήπτες ενήμερων δανείων αλλά και σε όσους δεν έχει καταγγελθεί η σύμβασή τους.

1)  Ποιους αφορά η ρύθμιση;

Στη ρύθμιση υπάγονται άνεργοι, έχοντες σχέση εξαρτημένης εργασίας ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου, συνταξιούχοι και όσοι θεωρείται ότι έχουν εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες.

Βασική προϋπόθεση είναι να έχουν συνολικό ετήσιο οικογενειακό εισόδημα, όπως αυτό διαμορφώνεται μετά την αφαίρεση των κρατήσεων υπέρ των ασφαλιστικών ταμείων, του φόρου εισοδήματος και της εισφοράς αλληλεγγύης, μικρότερο ή ίσο των:

1. 15.000 ευρώ, εφόσον υποβάλλουν ατομική φορολογική δήλωση.
2. 25.000 ευρώ, εφόσον υποβάλλουν κοινή φορολογική δήλωση.

Τα ποσά αυτά προσαυξάνονται κατά 5.000 ευρώ για οικογένειες που βαρύνονται φορολογικά με τρία και περισσότερα τέκνα. Για άτομα με αναπηρία άνω του 67% και για όσους βαρύνονται φορολογικά από άτομα με αναπηρία άνω του 67%.

Σημειώνεται ότι υπάγονται επίσης όσοι κατά την υποβολή της αίτησης έχουν υποστεί μείωση στα εισοδήματά τους, τουλάχιστον σε ποσοστό 20% σε σύγκριση με τα αποκτηθέντα εισοδήματα κατά το 2009.

2) Ποια δάνεια υπάγονται;

Υπάγονται απαιτήσεις από πιστωτικά ιδρύματα που δεν έχουν καταγγελθεί και για τις οποίες έχει εγγραφεί προσημείωση ή υποθήκη στην κύρια κατοικία του οφειλέτη, η αντικειμενική αξία της οποίας δεν ξεπερνά τις180.000 ευρώ.

3) Ποιες είναι οι προϋποθέσεις υπαγωγής;

1. Η αντικειμενική αξία της κύριας κατοικίας να μην ξεπερνά τις 180.000 ευρώ και, στις περιπτώσεις οικογενειών που βαρύνονται φορολογικά με τρία και περισσότερα τέκνα να μην ξεπερνά τις 200.000 ευρώ.
2. Η αντικειμενική αξία της συνολική ακίνητης περιουσίας του οφειλέτη να μην ξεπερνά τις 250.000 ευρώ και, στις περιπτώσεις οικογενειών που βαρύνονται φορολογικά με τρία και περισσότερα τέκνα να μην ξεπερνά τις 300.000 ευρώ.
3. Το σύνολο των καταθέσεων και κινητών αξιών (repos, ομόλογα, μετοχές) του οφειλέτη να μην υπερβαίνει τις 10.000 ευρώ και τις 15.000 ευρώ για οικογένειες που βαρύνονται φορολογικά με τρία και περισσότερα τέκνα.
4. Το συνολικό ανεξόφλητο υπόλοιπο κεφαλαίου που έχει λάβει ο οφειλέτης από τους δανειστές να μην υπερβαίνει τις 150.000 ευρώ.

4) Τι χορηγείται;

• Περίοδος χάριτος 48 μηνών.
• Άμεση μείωση της μηνιαίας καταβολής στο 30% του μηνιαίου καθαρού εισοδήματoς του νοικοκυριού. Η διαφορά μεταξύ της ως άνω οριζόμενης μηνιαίας δόσης και της καταβαλλόμενης πριν από τη χορήγηση του προγράμματος διευκόλυνσης κεφαλαιοποιείται και αποπληρώνεται μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος διευκόλυνσης.
• Η δόση καθ’ όλη τη διάρκεια της περιόδου χάριτος θα προσαρμόζεται σε πιθανή μεταβολή του εισοδήματος.
• Η συμβατική διάρκεια του δανείου παρατείνεται κατά 48 μήνες και η αποπληρωμή του μετά την περίοδο χάριτος συνεχίζεται με τους όρους της αρχικής σύμβασης χωρίς καμία επιβάρυνση για τον δανειολήπτη.

Ειδικότερα:

• Για ετήσια καθαρά εισοδήματα έως 15.000 ευρώ το επιτόκιο που προβλέπεται στη σύμβαση του δανείου περιορίζεται στο 1,25% (0,75%+βασικό επιτόκιο ΕΚΤ) και με βάση αυτό υπολογίζεται η μηνιαία δόση κατά την περίοδο χάριτος.
• Για τους ανέργους με μοναδικό εισόδημα το επίδομα ανεργίας, πέραν των παραπάνω, παρέχεται η δυνατότητα μηδενικών καταβολών με πλήρη απαλλαγή τόκων για συνολικό διάστημα 6 μηνών εντός της περιόδου χάριτος.

5) Τι ισχύει για τους συνοφειλέτες;

Σε περίπτωση συνοφειλετών, απαιτείται όλοι οι συνοφειλέτες κατά τη χρονική στιγμή της υποβολής της αίτησης να πληρούν όλες τις προηγούμενες προϋποθέσεις.

6) Τι θα πρέπει να περιλαμβάνει η αίτηση υπαγωγής στο πρόγραμμα;

Για την υπαγωγή στο πρόγραμμα διευκόλυνσης ο οφειλέτης υποβάλλει αίτηση προς τον δανειστή. Μαζί με την αίτηση υποβάλλεται από τον οφειλέτη πλήρης φάκελος με τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, μεταξύ των οποίων υπεύθυνη δήλωση με τα πλήρη περιουσιακά και εισοδηματικά του στοιχεία καθώς και πλήρης περιγραφή των οφειλών του προς όλους τους δανειστές. Αφού πάρει την αίτηση ο δανειστής, οφείλει να απαντήσει γραπτώς στον πελάτη.

7) Τι θα ισχύει για καταγγελίες και ατομικές διώξεις;

Ο δανειστής υποχρεούται να απόσχει από κάθε καταγγελία της υπαχθείσας στο πρόγραμμα δανειακής σύμβασης και από κάθε ατομική δίωξη κατά του οφειλέτη, ο οποίος έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα διευκόλυνσης. Επίσης ο δανειστής υποχρεούται να απόσχει από κάθε ατομική δίωξη κατά του εγγυητή.

8 ) Ποιες οι υποχρεώσεις του οφειλέτη;

Ο οφειλέτης έχει την υποχρέωση να ενημερώνει τον δανειστή εγγράφως για κάθε μεταβολή της εισοδηματικής και περιουσιακής του κατάστασης εντός 1 μηνός από την επέλευσή της. Επίσης κατά τη διάρκεια της περιόδου χάριτος επανυποβάλλει τα δικαιολογητικά εφόσον αυτό κρίνεται σκόπιμο από τον δανειστή, ανά έτος παροχής του προγράμματος διευκόλυνσης. Η επανυποβολή των ως άνω δικαιολογητικών στις περιπτώσεις των ανέργων μπορεί να γίνεται σε όποια συχνότητα κρίνει σκόπιμη ο δανειστής και πάντως όχι συχνότερα από μία φορά ανά 2 μήνες.

9) Πότε μπορεί ο δανειστής να καταγγείλει το πρόγραμμα διευκόλυνσης;

Ο δανειστής δικαιούται να καταγγείλει το πρόγραμμα διευκόλυνσης σε περίπτωση μη τήρησης από τον οφειλέτη των όρων της σύμβασης, σε περίπτωση ψευδούς ή ελλιπούς δηλώσεως, σε περίπτωση μη γνωστοποίησης από τον οφειλέτη εντός μηνός οποιασδήποτε μεταβολής της εισοδηματικής και περιουσιακής του κατάστασης.

Επίσης καταγγελία ενός πιστωτή συνιστά καταγγελία του προγράμματος συνολικά καταλαμβάνοντας τον οφειλέτη για τις απαιτήσεις όλων των πιστωτών.

10) Ποιες είναι οι αλλαγές στον νόμο Κατσέλη για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά;

Αλλαγές με το νομοσχέδιο επέρχονται και στον νόμο Κατσέλη για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά. Με τις προωθούμενες διατάξεις προβλέπεται ότι θα αρκεί η συμφωνία των πιστωτών που εκπροσωπούν το 50% + 1 των απαιτήσεων και όχι η πλήρης ομοφωνία (100%) που απαιτούνταν μέχρι σήμερα προκειμένου να υπάρξει προδικαστικός συμβιβασμός. Επίσης, προβλέπεται να πληρώνονται δόσεις από την υποβολή της αίτησης υπαγωγής στη ρύθμιση, χωρίς καθυστερήσεις εξαιτίας της εκκρεμοδικίας. Το καταβληθέν ποσό θα συμψηφίζεται με τη ρύθμιση που τελικώς θα αποφασίσει το δικαστήριο αποδεσμεύοντας τον οφειλέτη ακόμα και με την έκδοση της απόφασης. Η ελάχιστη καταβολή προτείνεται στο 10% της τελευταίας ενήμερης δόσης με ελάχιστο ποσό καταβολής τα 40 ευρώ μηνιαίως.

Επίσης ορίζεται υποχρεωτικά αντίκλητος στην ελληνική επικράτεια στις περιπτώσεις εκχώρησης απαιτήσεων σε αλλοδαπά πιστωτικά ιδρύματα. Σε διαφορετική περίπτωση τεκμαίρεται ως αντίκλητος η τράπεζα που παρείχε το δάνειο.

Παράλληλα, παρέχεται δυνατότητα αναστολής της αναγκαστικής εκτέλεσης κατόπιν αίτησης του οφειλέτη και μετά την έκδοση της οριστικής δικαστικής απόφασης, εφόσον έχει ασκήσει εμπρόθεσμα έφεση, προστατεύοντάς τον έτσι από καταδιωκτικά μέτρα σε βάρος του.

Επιπλέον:

1. Τα πιστωτικά ιδρύματα υποχρεούνται μέσα σε 10 εργάσιμες ημέρες από την υποβολή σε αυτά σχετικού αιτήματος του οφειλέτη να του παραδώσουν χωρίς επιβάρυνση αναλυτική κατάσταση των προς αυτά οφειλών του κατά κεφάλαιο, τόκους και έξοδα, καθώς και το επιτόκιο με το οποίο εκτοκίζεται η οφειλή, καθώς και να τον ενημερώσουν εγγράφως για το ποσό που αντιστοιχεί στο 10% της τελευταίας ενήμερης δόσης.
2. Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από έγγραφα σχετικά με την περιουσία, τα κάθε φύσεως εισοδήματα, τους πιστωτές και τις απαιτήσεις, και με υπεύθυνη δήλωση για την ορθότητα και την πληρότητα των καταστάσεων και για τις μεταβιβάσεις εμπραγμάτων δικαιωμάτων επί ακινήτων, στις οποίες προέβη την τελευταία τριετία.
3. Η δικάσιμος για τη συζήτηση της αίτησης προσδιορίζεται μέσα σε 6 μήνες από την ημερομηνία κατάθεσής της. Επιπλέον, ορίζεται ότι με την κατάθεση της αίτησης στο αρμόδιο δικαστήριο προσδιορίζεται η «ημέρα επικύρωσης» 2 μήνες μετά την κατάθεση. Κατά τη διάρκεια των δύο αυτών μηνών τα μέρη καλούνται να προσπαθήσουν να συμφωνήσουν στο προτεινόμενο από τον οφειλέτη σχέδιο διευθέτησης των οφειλών. Κατά την περίοδο των δύο μηνών μέχρι την ημέρα της επικύρωσης, κατά την οποία τα μέρη διαπραγματεύονται επί του σχεδίου που υπέβαλε ο οφειλέτης, δεν επιτρέπεται καμία αλλαγή στην νομική και οικονομική κατάσταση του οφειλέτη και η λήψη καταδιωκτικών μέτρων εναντίον του. Ο οφειλέτης υποχρεούται ωστόσο να καταβάλει το ελάχιστο ποσό της μηνιαίας δόσης που προβλέπεται στο άρθρο 5 παράγραφος 2 του ν. 3869/2010 (νόμος Κατσέλη).
4. Το δικαστήριο, εξαιρώντας από την εκποίηση την κύρια κατοικία του αιτούντος οφειλέτη, ρυθμίζει την ικανοποίηση των πιστωτών, των οποίων οι απαιτήσεις ανέρχονται μέχρι το 80% της αντικειμενικής αξίας του ακινήτου. Επίσης, δίνεται η δυνατότητα στο δικαστήριο να ρυθμίσει την οφειλή για την εξαίρεση από τη ρευστοποίηση της κύριας κατοικίας και σε μεγαλύτερη των 20 ετών και μέχρι 35 ετών περίοδο, όταν η διάρκεια των συμβάσεων ήταν μεγαλύτερη των 20 ετών.
5. Εάν μετά τη συζήτηση της αίτησης ο δικαστής κρίνει ότι ο οφειλέτης θα έπρεπε να καταβάλει υψηλότερες δόσεις (είτε κατά το αρχικό διάστημα των δύο μηνών κατά το οποίο το ύψος της δόσης προσδιορίστηκε από τον ίδιο τον οφειλέτη, είτε κατά το μεταγενέστερο διάστημα κατά το οποίο το ύψος της δόσης ορίστηκε από τον Πρόεδρο Υπηρεσίας του αρμόδιου δικαστηρίου), επιβάλλει στον οφειλέτη την υποχρέωση να εξοφλήσει εντόκως εντός ενός έτους τη διαφορά.